Dieta wysokotłuszczowa i rak wątroby. Naukowcy poznali mechanizm powstawania choroby

23 grudnia 2025, 10:33

Dieta wysokotłuszczowa to jeden z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju raka wątroby. Autorzy nowych badań odkryli mechanizm powstawania tej choroby. Okazało się, że w reakcji na dużą ilość tłuszczu w diecie dojrzałe hepatocyty wracają do stanu komórek niedojrzałych, podobnych do komórek macierzystych. To pozwala im przetrwać niekorzystne warunki spowodowane przez dietę z dużą ilością tłuszczu, jednak powoduje, że w dłuższej perspektywie są bardziej podatne na rozwój guza nowotworowego.



Systemy AI emitują tyle CO2 co Nowy Jork, a ich zużycie wody sięga 9% zużycia całej Polski

19 grudnia 2025, 18:17

Od czasu upublicznienia systemu ChatGPT pod koniec 2022 roku jesteśmy świadkami niezwykłej popularności i rosnącego zapotrzebowania na systemy sztucznej inteligencji. Już w 2024 roku Międzynarodowa Agencja Energii szacowała, że systemy AI odpowiadają za 15% zapotrzebowania centrów bazodanowych na energię (z wyłączeniem systemów do kopania kryptowalut). Jednocześnie IEA oceniała, że systemy bazodanowe na całym świecie zużywają 182 milionów ton CO2 i 560 miliardów litrów wody. Są to jednak szacunki bardzo niedokładne.


Udało się wyleczyć myszy z cukrzycy typu I. Kolejny cel: ludzie

1 grudnia 2025, 13:55

Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda wyleczyli myszy z cukrzycą typu I. Uczeni jednocześnie dokonali transplantacji komórek macierzystych krwi i komórek wysp trzustkowych od dawcy niepasującego immunologicznie. U myszy, które już chorowały na cukrzycę typu I doszło do całkowitego wyleczenia, a u myszy podatnych na tę chorobę, cukrzyca się nie pojawiła. U żadnego z badanych zwierząt nie pojawiła się choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi, a przez 6 miesięcy prowadzenia eksperymentu żadne ze zwierząt nie wymagało ani podawania środków immunosupresyjnych, ani insuliny.


Gdy chorujemy, mózg zmusza nas do ograniczenia kontaktów społecznych

26 listopada 2025, 13:44

U wszystkich zwierząt, w tym i u człowieka, podczas infekcji dochodzi do ograniczenia kontaktów społecznych. Kiedy jesteśmy chorzy, nie mamy ochoty wychodzić i spotykać się z innymi. Taki mechanizm chroni innych ludzi przed zarażeniem, z drugiej zaś strony, pozwala nam odpocząć w domu. Dotychczas jednak nie było wiadomo, jak działa ten mechanizm zniechęcający zwierzęta do utrzymywania kontaktów społecznych w czasie infekcji.


Nadciśnienie uszkadza mózg zanim jeszcze wzrośnie ciśnienie krwi

21 listopada 2025, 12:06

Nadciśnienie to jeden z głównych czynników chorób i zgonów w krajach wysoko rozwiniętych. W Polsce zmaga się z nim około 11 milionów Polaków. Dotyka ono 0,4% dzieci i 35,2% osób dorosłych. Nie wszyscy z nich zdają sobie sprawę z problemu. A może on być bardziej poważny, niż się uważa. Naukowcy z Weill Cornell Medicine donieśli, że nadciśnienie wpływa negatywnie na naczynia krwionośne mózgu, neurony i istotę białą, a wpływ ten jest widoczny na długo zanim choroba wywołuje mierzalne zmiany ciśnienia krwi.


Uzyskano najstarsze RNA. W tkankach mamuta widać ślady stresu z powodu ataku lwów

18 listopada 2025, 17:36

Badania DNA zrewolucjonizowały naszą wiedzę o współczesnych i dawno wymarłych organizmach. Najstarsze DNA pochodzące od pojedynczego osobnika, jakie udało się zbadać, liczy sobie 1,2 miliona lat. Najstarsze zaś DNA środowiskowe pochodzi zaś sprzed 2 milionów lat. Jednak opierając się na samym tylko DNA nie potrafimy obecnie określić rodzaju tkanki, dynamiki ekspresji genów czy aktywności genów. Te informacje zapisane są w RNA. Badacze z Uniwersytetu w Sztokholmie są pierwszymi, którym udało się wyizolować i zsekwencjonować RNA z epoki lodowej. To najstarsze zbadane RNA pochodzi od mamuta, który żył około 39 000 lat temu.


Topnienie biegunów będzie miało niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie

12 listopada 2025, 08:59

Zdaniem międzynarodowego zespołu naukowego, na czele którego stał profesor Gail Whiteman z University of Exeter, powodowane globalnym ociepleniem zmiany zachodzące w Arktyce i Antarktyce zagrażają ludzkiemu zdrowiu. Badacze przeanalizowali dostępną literaturę naukową dotyczącą m.in. zmian klimatycznych oraz zdrowia publicznego i stwierdzili, że zachodzące zmiany mogą mieć szeroki wpływ na ludzkie zdrowie – od chorób chronicznych, przez problemy psychiczne po komplikacje w czasie ciąży.


Rak płuca może powstawać przez stan zapalny

10 listopada 2025, 10:53

Najwcześniejsze etapy raka płuc mogą być napędzane przez stan zapalny, stwierdzili naukowcy z The University of Texas MD Anderson Cancer Center. Oznacza to, że skuteczną metodą leczenia na wczesnych etapach może być wzięcie na cel szlaków prozapalnych. Wyniki badań, w ramach których uczeni dokonali przestrzennej analizy zmian w ekspresji genów w komórkach w stanie przedrakowym i na późniejszych etapach rozwoju nowotworu, zostały opublikowane na łamach Cancer Cell.


Ponad 2 kilometry w 2 dni. Tak szybko nie rozpadał się żaden lodowiec

4 listopada 2025, 09:34

Gdy na początku 2024 roku przelecieliśmy nad Lodowcem Hektoria, nie mogłam uwierzyć, jak wielka jego część się rozpadła. Na zdjęciach satelitarnych widzieliśmy fiord i góry, ale osobista wizyta napełniła mnie zdumieniem, mówi doktor Naomi Ochwat z CIRES (Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences) na University of Colorado Boulder. Uczona jest główną autorką badań nad przyczynami najszybszego we współczesnej historii wycofywania się lodowca. Hektoria stracił niemal połowę masy w ciągu 2 miesięcy. Poznanie przyczyn tego zjawiska pozwoli na zidentyfikowanie innych zagrożonych lodowców.


Limit rozdzielczości ludzkiego oka pokazuje, czy jest sens kupować „lepszy” telewizor

28 października 2025, 12:42

Czy kupowanie coraz doskonalszych telewizorów o coraz większej rozdzielczości ma sens? Tylko do pewnego stopnia. Coraz bardziej szczegółowy obraz będziemy bowiem widzieli do czasu osiągnięcia limitu rozdzielczości naszych oczu. Jeśli kupimy telewizor o większej rozdzielczości niż oczy, zapłacimy za urządzenie, które zużywa energię na pokazanie nam czegoś, czego i tak nie zobaczymy. Naukowcy z University of Cambridge i Meta Reality Labs określili rozdzielczość ludzkiego oka i udostępnili bezpłatny kalkulator, dzięki któremu możemy sprawić, czy kupowanie nowego telewizora ma sens.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy